اقتصاددانان برای برآورد وضعیت اقتصاد از معیارها و شاخص‌های مختلفی استفاده می‌کنند و تلاش می‌کنند با عددی کردن وضعیت اقتصادی، چشم‌انداز بهتری از وضعیت موجود و آینده‌ی اقتصاد به دست بیاورند. یکی از شاخص‌های اقتصادی، شاخص مدیران خرید( شامخ ) یا به انگلیسی Purchasing Managers' Index (PMI) است.
مفهوم PMI چیست ؟
این شاخص تعیین می‌کند که میزان تغییر در فعالیت اقتصادی در بخش صنعتی نسبت به ماه گذشته چه مقدار بوده است. این شاخص نشان می‌دهد که میزان خرید توسط مدیران خرید در بخش صنعتی کمتر یا بیشتر شده است. میزان خرید از این جهت دارای اهمیت است که افزایش آن نشانه‌ی بهبود وضعیت تولید و خدمات در آینده است و کمتر شدن آن نشان می‌دهد که شرکت‌ها تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری و تولید صنعتی در ماه‌های آینده از خود نشان داده‌اند.
شاخص مدیران خرید چه طور محاسبه می‌شود ؟
میزان این شاخص با ارسال پرسشنامه‌هایی برای مدیران خرید شرکت‌های صنعتی محاسبه می‌شود. این پرسشنامه شامل موارد زیر است:
- سفارش‌های جدید
- وضعیت انبارها
- وضعیت تولید
- وضعیت تامین‌کنندگان و میزان اشتغال
پرسشنامه‌ها این معیارها و برخی معیارهای دیگر را بررسی می‌کنند تا مشخص کنند که آیا در حال رشد هستند، مانند قبل مانده‌اند یا رو به کاهش رفته‌اند.
نتیجه‌ی جمع‌بندی و محاسبات این پرسشنامه‌ها، عددی بین ۰ تا ۱۰۰ است. عدد ۵۰ نشان می‌دهد که تغییری نسبت به ماه گذشته وجود نداشته است و عددهای کمتر و بیشتر هم، میزان تغییرات منفی یا مثبت را نشان می‌دهند.
شامخ در ایران
اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران اولین بار در سال ۱۳۹۷ اقدام به محاسبه‌ی این شاخص نمود. در حال حاضر شرکت‌های تولیدی صنعتی در گروه‌های زیر طبقه‌بندی شده‌اند و پرسشنامه‌ای اینترنتی، پاسخ مدیران خرید این گروه‌ها را جمع‌آوری می‌کند و در محاسبه‌ی شامخ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- صنایع غذایی
- صنایع نساجی
- صنایع پوشاک و چرم
- صنایع شیمیایی
- صنایع فلزی
- صنایع لاستیک و پلاستیک
- صنایع ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی
- صنایع فرآورده‌های نفت و گاز
- صنایع کانی غیرفلزی
- صنایع تولید وسایل نقلیه و قطعات وابسته
- صنایع چوب، کاغذ و مبلمان
- سایر صنایع
لازم به ذکر است که نتیجه‌ی این پرسشنامه‌ها بسته به اینکه از چه منابعی اطلاعات جمع‌آوری شود و محاسبات چه میزان دقت داشته باشند، می‌تواند متغیر باشد. ولی با بررسی این شاخص در کنار سایر شاخص‌های اقتصادی می‌توان در تصمیم‌گیری‌های مالی و تجاری به نتایج بهتری دست پیدا کرد.
