شبکه‌های اجتماعی زیرساخت گفتگوهای یک به یک، گفتگوهای همگانی و اطلاع‌رسانی یک‌طرفه را فراهم می‌کنند. این فضای جدید از جهت‌هایی با فضای واقعی و فیزیکی شباهت دارد و از جهت‌هایی با آن متفاوت است. برای اینکه بتوانیم از مزایای این روش ارتباطی قرن جدید به درستی استفاده کنیم و با استفاده‌ی نادرست باعث ایجاد آسیب‌های مجازی و واقعی نشویم، لازم است تا برخی نکات را در این گونه ارتباط‌ها رعایت کنیم.
به دلیل جدید بودن این گونه ارتباط‌های انسانی، قوانین یکتا، همه‌گیر و مورد پذیرش همگان برای آن وجود ندارد ولی برخی قواعد و دستورالعمل‌ها که بر طبق تجربیات به آن رسیده‌ایم را در این نوشته گردآوری کردیم.
اگر فکر می‌کنید برخی موارد در این فهرست جاافتاده‌اند یا مواردی نیاز به اصلاح دارند، حتما آن‌ها را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
توصیه می‌کنیم لینک این مطلب را در گروه‌های خود ارسال کنید و برای کودکان و نوجوانان که کمتر با این فضا آشنا هستند ارسال نمایید تا دیگران نیز بتوانند از این محیط جدید با دانش و آگاهی بیشتری استفاده نمایند.
۱- به ساعت نگاه کنید
اگر اکنون ساعت ۱۲ شب است و برای شما عادی است که در این ساعت مشغول گردش در شبکه‌های اجتماعی باشید، بسیاری از افراد ممکن است در این ساعت به خواب رفته باشند یا در کنار خانواده به آرامش و سکوت نیاز دارند. پیش از ارسال پیام در گروه‌ها و گفتگوهای دونفره، بررسی کنید که آیا اکنون زمان مناسبی برای ارسال پیام است یا نه. دقت در زمان ارسال پیام به ویژه برای گفتگوهای کاری بسیار پر اهمیت‌تر است. افراد به ساعت‌هایی آرامش برای بودن در کنار خانواده و فراموش کردن مسائل کاری نیاز دارند.
۲- Notificationها آزاردهنده هستند
Notificationها پیام‌هایی هستند که هنگام خاموش بودن گوشی فعال می‌شوند. در برخی سیستم‌های پیام‌رسان مثل تلگرام و به ویژه در گفتگوهای دونفره این پیام‌ها متداول هستند. بنابراین اگر می‌خواهید برای کسی پیام بفرستید، پیام‌های چند خطی و طولانی را یکجا بنویسید و سپس ارسال کنید. با ارسال پیام‌های پشت سر هم و کوتاه، دیگران را آزار می‌دهید.
۳- دیگران با دیدن نوشته‌های شما در مورد شما قضاوت می‌کنند
شخصیت مجازی شما بر اساس آنچه بیان می‌کنید و آنچه به اشتراک می‌گذارید شکل می‌گیرد. اگر شخصیت خوبی از خود معرفی کنید، در ایجاد ارتباطات موثر موفق‌تر خواهید بود. ارسال مطالب توهین‌آمیز، بی‌ادبانه یا نامناسب با سن و جنسیت گروه‌ها، شما را فردی نامناسب معرفی خواهد کرد.
شاید به نظر برسد چون هویت واقعی ما در این فضا ناشناخته است پس با خیال آسوده می‌توانیم هر رفتاری از خود به نمایش بگذاریم. ولی نباید فراموش کرد که فضای مجازی دنیای جدید ارتباطات است. این فضا ممکن است آینده زندگی اجتماعی، خانوادگی و شغلی شما را در جهت مثبت یا منفی متحول کند.
۴- شما ناشناس نیستید
ایجاد پروفایل‌های غیرواقعی به آسانی در شبکه‌های اجتماعی امکان‌پذیر است ولی این را بدانید که اگر با استفاده از این هویت‌های جعلی فعالیت‌های نامتعارفی انجام بدهید، امکان شناسایی و ردیابی شما هیچ گاه صفر نیست و ممکن است این فعالیت‌ها باعث شوند مشکلات بزرگی برای شما به وجود بیایند.
۵- برای حوصله و زمان دیگران ارزش قائل شوید
ممکن است شما کار خاصی نداشته باشید و در حال استراحت باشید ولی طرف‌های گفتگوی شما ممکن است مشغول کارهایی مهم باشند و فرصت و حوصله‌ی گفتگو با شما را نداشته باشند. به ویژه در گفتگوهای دونفره شغلی، سعی کنید در کوتاه‌ترین زمان ممکن منظور اصلی خود را بیان کنید و اگر احساس می‌کنید طرف مقابل به گفتگو مشتاق نیست، سعی کنید هر چه زودتر گفتگو را خلاصه کنید و به پایان برسانید.
۶- شخصیت و مطالب دیگران را نقد نکنید. مطالب مورد علاقه خود را ارسال کنید
اغلب افراد رشد کافی برای تحمل و پذیرش نقد را ندارند و تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهایشان بر اساس ضمیرناخودآگاه یا تعصبات و سوگیری‌ها انجام می‌شود. به همین دلیل حتی اگر نقد شما کاملا صحیح و کاملا مودبانه و کاملا سازنده باشد، همیشه احتمال ایجاد درگیری‌ها و ناراحتی‌ها وجود خواهد داشت.
مشکل بزرگی که در گفتگوهای اینترنتی وجود دارد، عدم امکان انتقال حس در مکالمات است. گاهی ممکن است شما مطلبی را برای خنده یا طنز ارسال کنید و حتی از خندانک‌های متناسب نیز استفاده کنید ولی طرف‌های دیگر برداشت کاملا متفاوتی از نوشته شما پیدا کنند.
پیش از اینکه بخواهید شخصیت یا مطالب دیگران را نقد کنید، می‌بایست مهارت کلامی و نوشتاری خود را تا حدی بالا ببرید که احتمال سوء برداشت یا ناراحتی درگیری در طرف‌های دیگر به حداقل برسد.
۷- آیا از افکار و اعتقادات سایر اعضای گروه با خبر هستید ؟
در گروه‌هایی که چندین نفر حضور دارند، اعتقادات و باورهای این افراد هم کم و بیش با هم متفاوت است. اگر اعضای گروه را به خوبی نمی‌شناسید از ارسال مطالبی که ممکن است باعث ناراحتی یا حساسیت یا مشکل شوند، به طور جدی خودداری کنید. مطالب توهین‌آمیز به دیگران را در هر شرایطی ارسال نکنید به ویژه هنگامی که نمی‌دانید آیا فردی در گروه هست که این مطلب او را هدف قرار می‌دهد.
۸- فضای مجازی صادقانه و ایمن نیست
هرگونه اطلاعات شامل متن و عکس و صدا که در این شبکه‌ها ارسال می‌کنید، ممکن است از محل‌هایی سر در بیاورند که برای شما مشکلات بزرگی ایجاد کنند. قبل از ارسال هر نوع اطلاعات به دیگران ابتدا به این موضوع فکر کنید که اگر این اطلاعات به دست افراد دیگر برسد چه مشکلاتی برای شما پیش می‌آید.
از قراردادن تصاویر شخصی و خانوادگی در پروفایل خود که محلی عمومی است به طور جدی خودداری کنید. هر کسی از هر جای دنیا می‌تواند این تصاویر را مشاهده کند و از آن‌ها سوء استفاده نماید.
بسیاری از متن‌ها و تصاویر و ارتباطات موجود در این شبکه‌ها به صورت هدفمند جعلی هستند. به سادگی هر چیزی را باور نکنید حتی اگر از دوستان و نزدیکانتان آن‌ها را دریافت کردید.
۹- هیچ چیز مهمی را بدون بررسی قبول نکنید و انجام ندهید
دروغ، شایعه، کلاهبرداری، جعل هویت و بسیاری از جرایم دیگر در فضای مجازی فراگیر است. از قبول کردن و انجام دادن اطلاعات و کارهای مهم صرفا به دلیل مشاهده یا دریافت یک پیام در شبکه‌های اجتماعی به صورت جدی خودداری کنید.
اطلاعات جعلی می‌تواند شامل توصیه به خوردن یا نخوردن مواد غذایی خاص برای اهداف سلامتی یا پزشکی شروع شود و به درخواست‌های جعلی از طرف افرادی با هویت جعلی برای واریز مبالغ پول یا فعالیت‌های تجاری یا تشویق به انجام فعالیت‌های مجرمانه و خطرناک به پایان برسد.
بسیاری از اطلاعات موجود در کانال‌های عمومی توسط افراد با سطح دانش و سواد اندک جمع‌آوری و منتشر می‌شوند. در اغلب موارد فرستنده مطلب هم هیچ اطلاعی از درستی یا نادرستی مطلبی که برای شما می‌فرستد ندارد.
۱۰- در برقراری ارتباط و دوستی با افراد ناشناس احتیاط کنید
صرفا به دلیل اینک با یک نفر در یک گروه مشترک هستید، ادعاهای آن‌ها را باور نکنید. ایجاد ارتباط نزدیک و دوستانه و اعتماد به آن‌ها بدون اینکه واقعا آن‌ها را بشناسید کاری خطرناک است. مجرمان و کلاهبرداران با انتخاب تصاویر پروفایل فریب‌دهنده و انتخاب نام‌های جعلی و نمایش رفتارهای محترمانه، تلاش می‌کنند تا اعتماد طعمه‌های خود را جلب کنند و در لحظه‌ی نهایی ضربه‌ی خود را وارد کنند. تا زمانی که کسی را از نزدیک نمی‌شناسید به هیچ کس اعتماد نکنید و ارتباطات شما با آن‌ها از محدوده‌ی عمومی و ایمن خارج نشود.
۱۱- تا حد امکان از دانلود فایل‌ها و نصب برنامه‌های ناشناس خودداری کنید
هنگامی که یک برنامه‌ی مخرب را روی گوشی خود نصب می‌کنید، این برنامه می‌تواند از طرف شما بسیاری فعالیت‌های مخرب را انجام دهد. یک ویروس ممکن است از طرف شما مطالبی را برای دوستان یا گروه‌های شما ارسال کند. بنابراین اگر مشاهده کردید که یکی از دوستان شما بدون مقدمه توصیه می‌کند که برنامه‌ای را دانلود و نصب کنید، به احتمال بسیار زیاد، گوشی دوست شما با یک ویروس آلوده شده است. در این موارد سعی کنید با تلفن به او اطلاع دهید تا هر چه زودتر گوشی خود را پاکسازی کند.
واقعاً مقاله‌ی آموزنده بود، مستفید شدم؛ تشکر از نویسنده‌ی این مقاله، که این چنین زیبا نوشته است. دست‌شان درد نه‌کند.
من هم بعضی مقالات نوشته‌ام، اگر بفرستم به نشر می‌‌سپارید؟.
با سلام
باعث خوشحالی است که مطلب مورد پسند شما بوده است. برای انتشار مطالب دیگران در سایت قواعد نانوشته‌ای داریم که اگر مطلب را به ایمیل ما ارسال کنید، پس از بررسی نتیجه را به شما اعلام خواهیم کرد.
با تشکر