اعتماد به نفس یا خودباوری یک حالت روانی است که فرد به دلیل تجربیات یا باورهای قبلی، باور دارد که در انجام کارها یا به نتیجه رسیدن اهداف میتواند به موفقیت دست پیدا کند. خودباوری یا اعتماد به نفس یک موضوع اکتسابی و قابل یادگیری است و با توجه به شرایط محیطی و تمرین میتواند شرایط بهتری پیدا کند.
داشتن اعتماد به نفس به مقدار لازم، نقشی مهم در پیشرفت و سلامتی افراد ایفا میکند.
اهمیت اعتماد به نفس
داشتن اعتماد به نفس به مقدار لازم مزایای زیادی برای موفقیت و زندگی افراد دارد. از آن جمله میتوان به موفقیت بیشتر تحصیلی، شغلی و زندگی اجتماعی اشاره کرد.
کمبود یا نداشتن اعتماد به نفس باعث میشود بسیاری از فرصتها از دست بروند و فرد نتواند تصمیمهای قاطع و لازم را بگیرد و در جهت رسیدن به موفقیت تلاش لازم را از خود نشان بدهد.
عوامل موثر در اعتماد به نفس
جهت بهبود اعتماد به نفس، رشد متقارن و متناسب این چهار عامل در افراد ضروری است. رشد ناکافی یا نامتقارن هر یک از عوامل زیر، میتواند به رشد خودباوری یا اعتماد به نفس آسیب وارد نماید.
- باور
- رفتار
- احساس
- عشق
با توجه به شکل ظاهری و پوشش خود میتوانید سطح اعتماد به نفستان را افزایش دهید. برخی دیگر از تمرینهای عملی که میتوانند اعتماد به نفس شما را بیشتر کنند عبارتند از:
- ورزش کردن
- استفاده از عطر
- صحبت با دیگران در زمینههایی که تخصص دارید
- برطرف کردن نقاط ضعف
- تلقین به خود که من میتوانم
اعتماد به نفس در کودکان
مطابق تحقیقات مشخص شده است که کودکان تا سن پنج سالگی دارای اعتماد به نفس قابل مقایسه با بزرگسالان هستند. این زمان نسبت به باورهای قبلی در مورد اعتماد به نفس کودکان کمتر است.
اهمیت این موضوع از این جهت است که والدین میبایست به این موضوع آگاهی داشته باشند و تلاش کنند تا کودکان در این سن به مقدار لازم اعتماد به نفس یا خودباوری پیدا کنند.
والدینی که سختگیری بیش از اندازه نسبت به کودکان انجام میدهند، باعث میشوند تا رشد خودباوری در کودکان به مقدار کافی نرسد.
علائم کمبود اعتماد به نفس
وجود چند عامل از عوامل زیر میتواند نشانهای برای کمبود اعتماد به نفس در افراد باشد:
- ویژگیهای رفتاری
مطیع، تابع، تسلیم، سلطهپذیر، کنارهگیر، سر به زیر، بامحبت، بیپناه، دستپاچه، دودل، بدبین، مردد، هراسان، نامطمئن. - ویژگیهای کلامی
تعجب میکنم، شاید، فکر میکنم، احتمالا، ببخشید، حدس میزنم، نمیتوانم، از اینکه زحمتتان میدهم متاسفم. - ویژگیهای بدنی
دستها را به هم مالیدن، حرکات ناآرام، پاها را روی هم انداختن، چشمان پایین افتاده، قامت خمیده و قوزدار، صدای یکنواخت و بی حالت، صحبت کردن ملایم، غرولند کردن. - هیجان در رفتار
ترس، تشویش، اضطراب، افسردگی، احساس گناه، آزار و اذیت کردن، رفتار کنایهآمیز، تنبلی، گیجی.
اعتماد به نفس کاذب چیست ؟
اعتماد به نفس کاذب یا خودشیفتگی نوعی از اعتماد به نفس بیجا است که باعث میشود فرد تصور کند هیچ اشتباهی ندارد و در نتیجه در ارتباط با دیگران دچار مشکلات خواهد شد. تعامل با چنین افرادی مشکل و اغلب باعث ناراحتی است در نتیجه افرادی که دارای اعتماد به نفس کاذب هستند ممکن است از جامعه طرد شوند یا مورد نفرت دیگران باشند.