شیر ESL یا شیر فراپاستوریزه یا Extended Shelf Life شکلی از بسته‌بندی شیر است که با هدف افزایش مدت ماندگاری آن در یخچال تولید می‌شود. شیرهای تازه معمولی حدود ۵ تا ۱۲ روز می‌توانند قبل از باز شدن در یخچال سالم بمانند ولی شیرهای ESL می‌توانند این مدت را تا ۴ هفته افزایش دهند.

مدت زمان نگهداری شیرهای تولید شده به روش‌های مختلف، علاوه بر فرآیند تولید به شکل بسته‌بندی آن‌ها هم مرتبط است و اگر بسته‌بندی مناسبی برای شیر استفاده نشود، مدت زمان نگهداری آن کاهش پیدا می‌کند.

نباید فراموش کرد که شیر ESL با شیر UHT یا شیر فرادما( شیرهای پاکتی ) متفاوت است و حتی قبل از باز شدن نیز می‌بایست داخل یخچال نگهداری شود.

شیر فراپاستوریزه یا ESL

طعم و کیفیت شیر ESL

مطابق تحقیقات، کیفیت و طعم شیر فراپاستوریزه تفاوت قابل توجهی با شیر پاستوریزه ندارد و مانند شیرهای UHT یا فرادما طعم آن تغییر قابل توجهی نمی‌کند. شیر فراپاستوریزه با شیر پاستوریزه کمتر از ۵ درصد در ویتامین‌ها تفاوت دارد و همچنین مقدار کمی از پروتئین‌های موجود در شیر هم تغییر شکل می‌دهند که این موضوع حتی می‌تواند برای هضم شیر در انسان مفید باشد.

در عوض با این روش، ضایعات و خرابی شیرهای تازه کاهش پیدا می‌کند و همچنین نیاز به خرید روزانه شیر و اتلاف زمان و هزینه کمتر می‌شود.

روش تهیه شیر ESL

شیر فراپاستوریزه در فرآیند تولید به مدت یک تا ۴ ثانیه در دمای ۱۲۷ تا ۱۳۵ درجه سانتیگراد حرارت داده می‌شود تا تمامی میکروب‌های فسادزای آن از بین بروند. در مقابل شیر پاستوریزه معمولی به مدت ۱۵ ثانیه در دمای ۷۵ درجه سانتی‌گراد حرارت داده می‌شود. انجام این کار باعث می‌شود تا ماندگاری شیر افزایش پیدا کند و مدت طولانی‌تری بتوان آن را در یخچال نگهداری کرد.

زمان نگهداری شیر در انواع مختلف پس از باز شدن بسته‌بندی، محدود است و نمی‌توان درب ظرف را باز نموده و در مدت طولانی از آن استفاده کرد.

تولید شیر فراپاستوریزه در ایران

در چند سال اخیر، شیرهای ESL به قفسه‌ی فروشگاه‌های ایران هم راه پیدا کرده‌اند. سه برند رامک، کاله و پگاه در حال حاضر این نوع شیر را به بازار عرضه می‌کنند که البته تاریخ مصرف این شیرها با شیرهای بین‌المللی متفاوت است و حدود ۲ هفته مدت زمان نگهداری برای آن تعیین شده است که شاید با پیشرفت بیشتر و بهبود بسته‌بندی، این مدت بتواند تا ۴ هفته افزایش پیدا کند.

۱۹ نظر در مورد «شیر ESL چیست و چه ویژگی‌هایی دارد ؟»

  • مصطفی بیات می‌گوید:

    سلام من خیلی اتفاقی رو شیری که خریده بودم دیدم نوشته ESL برام سوال شد که معنیش چیه سرچ کردم این بهترین مطلبی بود که خوندم ممنونم ازتون

  • سلام
    منم اخیرا پگاه گرفتم که esl بود. یه مقدار مزه‌اش متفاوت بود و کلا غلیظ‌تر از شیرهای دیگه بود. خیلی خوشم نیومد از مزه و غلظتش

  • مرتضی می‌گوید:

    سلام
    چند وقت پیش خیلی اتفاقی تو یخچال پاکت شیر باز شده پیدا کردم که تا کمتر از نصف شیر داشت و تقریباً یک ماه از تاریخ آن گذشته بود با خودم گفتم خراب شده و خواستم بریزم دور،اما از رو کنجکاوی گرمش کردم دیدم سالمه
    روی پاکتش نوشته بود esl خواستم ببینم چیه
    ممنونم بابت مطلب سایتتونن لطفا منابع اطلاعات رو قرار بدین

    • بهیچ عنوان افزودنی اضافه نمیشه این یه تصور اشتباهه. دیگه اینقدر تکنولوژی صنایع غذایی پیشرفت کرده که نیازی به مواد افزودنی نیست.افزایش عمر مواد غذایی هم بر میگرده به روشهای جدید فرآوری و تولید مواد غذایی.امروزه با کمک روش‌هایی مثل پاستوریزاسیون و استریلیزاسیون و استفاده از دمای زیاد و زمان کم عمر نگهداری محصولات رو میبرن بالا و این قضیه هیچ ربطی به مواد افزودنی نداره.

      • مهدی رضوی می‌گوید:

        احتمالا منظور از افزودنی افزودنی های هست که توسط بعضی از دامدارها ومراکز جمع آوری در هنگام حمل به صورت غیر مجاز به شیر افزوده میشود

  • محمد خالق پور می‌گوید:

    چرا هیچ حرفی از مواد نگهدارنده ای که (سرطان زا است) در روش esl استفاده میشه به میون نیومده؟ امیدوارم عمدی نباشه

      • شایگان می‌گوید:

        سلام
        مگر اینجا سایت مقالات دانشگاهی است که منبع بدهد. اینجا یک مجله اینترنتی است و اونم بدون منبع هر چی دلش می خواد می گه.

        • اینکه مطلب کذبی بنویسیم که در هیچ سایت خارجی و داخلی مشابه آن وجود ندارد یک موضوع است و اینکه یک مقاله بر اساس منابع معتبر تهیه کنیم ولی ساختار یک مقاله‌ی علمی و دانشگاهی را در آن رعایت نکنیم یک موضوع دیگر است.
          تا زمانی که بخشی از مقاله معارضی ندارد مشکلی هم ایجاد نمی‌شود و فرض بر صحیح بودن است ولی وقتی در مورد موضوعی مثل سرطان‌زا بودن ESL تفاوت نظر وجود دارد باید مشخص شود که کدام طرف صحیح می‌گوید و کدام طرف کذب. پس از مشخص شدن کذب یک موضوع باید دید که علت انتشار موضوع کذب چیست. آیا منافع اقتصادی در این زمینه وجود دارد یا صرفا ماجراجویی و عناد است.

        • عدم انتشار مطالب اینچنین در سایت کار ساده‌ای است ولی رویه‌ی ما در فلفل‌سبز این نبوده است. نظرات مختلف منتشر می‌شوند و موارد مختلفی بوده که نظرات به بهبود مطلب و یا تغییرات در محتوا کمک کرده‌اند. با این حال قرار نیست هر کسی هر مطلب بی پایه‌ای را منتشر کند و از پاسخگویی در مورد آن هم طفره برود. قطعا اگر احساس کنیم این ادعاها با اهدافی غیرعلمی هستند از گزینه‌ی حذف استفاده خواهیم کرد. موفق باشید.

    • سرطان زا بودن شیرهای esl را از کجا آورده‌اید؟ اینکه انسان بدون دلیل هرچه خواست بگوید کار درستی است؟ روش esl
      و سایر روشهای پاستوریزاسیون در تمام دنیا صرفا با تنظیم دما و زمان اعمال حرارت و ور نتیجه تغییر میزان باکتریهای مضر و مواد معدنی باعث ماندگاری محصول میشود و هیچکدام نیازی به افزودن ماده‌ای ندارند اگر بعضی از تولیدکنندگان بعضا چیزی به شیرها بیافزایند این مطلب دیگری است ولی ربطی به روش ای‌اس‌ال یا روش یو اچ تی ندارد

  • محمد می‌گوید:

    سلام
    شیرهای فرادما، گویا کلسیوم کمتری دارند یا فرایند جذب کلسیوم در آن، کندتر است.
    در شیرهای فراپاستوریزه چطور است؟

نظر شما چیست ؟

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *