تخم شربتی دانه‌های گیاه ریحان با نام علمی Ocimum basilicum است. این گیاه از تیره‌ی نعناعیان است و در فارسی به آن شاهِسپَرَم یا نازبو نیز گفته می‌شود. برگ‌های معطر ریحان به عنوان سبزی مورد استفاده‌ی خوراکی قرار می‌گیرد. از ریحان با نام‌های دیگری مانند بادروج، تره خراسانی، اوقیمن، حوک، بورنگ، صریرا و بادروج ابیض نیز یاد می‌شود.
درست کردن شربت با دانه‌های ریحان
دانه‌های ریحان یا تخم‌شربتی به دلیل داشتن لعاب( ترکیبات موسیلاژی ) از دوران قدیم برای درست کردن شربت مورد استفاده قرار می‌گرفته. تخم شربتی پس از خیساندن به مدت کافی، با آب و شکر یا عسل و گلاب و سایر مواد دلخواه ترکیب می‌شود و برای رفع تشنگی در تابستان و همچنین با اهداف طبی نوشیده می‌شود.
خواص تخم شربتی یا دانه‌های ریحان
از مهم‌ترین خواص دانه‌های تخم شربتی، اثر مثبت آن در کاهش درد معده است. این دانه‌ها دارای مقادیر قابل توجهی پروتئین، آهن، پتاسیم و کلسیم هستند. همچنین استفاده از دانه‌های تخم شربتی در بهبود جذب کلسیم در استخوان‌ها موثر است.
- تخم شربتی اثر مثبتی در درمان بیماری‌های تنفسی ایفا می‌کند. استفاده از آن به همراه زنجبیل و عسل در درمان آسم، سرفه، سرماخوردگی، آنفلوانزا و برونشیت موثر است.
- دانه‌های لعاب‌دار تخم شربتی بدون داشتن کالری اضافه توانایی دارند فرد را تا مدتی سیر نگهدارند. به همین دلیل کمک گرفتن از تخم شربتی برای کاهش وزن نیز امکان پذیر است.
- استفاده از تخم شربتی به همراه غذا باعث می‌شود مواد نشاسته‌ای شکر خود را به تدریج آزاد کنند و در نتیجه در تنظیم قند خون و فشار متعادل آن اثر بخش است.
- تخم شربتی احساس تشنگی را کاهش می‌دهد و در گرمای تابستان و همچنین در سحرهای ماه مبارک رمضان مانند یک اکسیر عمل می‌کند.
- تخم شربتی خلق و خوی افراد را بهبود می‌بخشد، خستگی ذهنی، تنش‌های عصبی، افسردگی، میگرن و مالیخولیا را کاهش می‌دهد.
- روغن تهیه شده از خرد کردن دانه‌های تخم شربتی در درمان عفونت زخم‌ها، بریدگی‌ها، عفونت مثانه و عفونت پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- از تخم شربتی به دلیل داشتن اثرات ضداسپاسمی در کاهش سیاه سرفه استفاده می‌شود.
- دانه‌های تخم شربتی به دلیل داشتن امگا ۳ و امگا ۶ در سلامتی و کارکرد مغز و قلب اثر مثبت بر جای می‌گذارند.
استفاده از تخم شربتی در دوران بارداری
گفته می‌شود مصرف روزانه ۱۰ گرم تخم شربتی برای تقویت قلب و صحت مزاج و خوشرنگی و زیبایی کودک مفید است. مصرف تخم شربتی در دوران شیردهی می‌تواند سبب زیاد شدن شیر مادر شود. در مصرف تخم شربتی نباید زیاده روی شود.
ضررهای تخم شربتی
- اشخاص مبتلا به کرم معده نباید از تخم شربتی استفاده کنند.
- زیاده روی در مصرف تخم شربتی موجب ایجاد سر گیجه و همچنین بروز اختلال در حس بینایی می شود.
- مصرف این دانه‌ها برای افرادی که داروهای ضد انعقاد می‌خورند توصیه نمی‌شود.
- دانه‌های تخم شربتی حاوی گلوتن هستند و اگر شما جزو افراد حساس به این ترکیب هستید در مصرف آن دقت کنید.
- اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید نیز بهتر است قبل از مصرف تخم شربتی با پزشک خود مشورت کنید.
- تخم شربتی باعث کاهش فشار خون می‌شود و افرادی که با کمبود فشار خون مواجه هستند یا داروهای کاهش فشار خون مصرف می‌کنند در مصرف این ماده باید دقت داشته باشند.
