بیمه بدنه چیست ؟ همه چیز درباره بیمه بدنه خودرو

بیمه بدنه پس از بیمه شخص ثالث از انواع متداول بیمه نامه است که برای خودرو تهیه می‌شود. برخی از انواع خسارت‌ها به صورت پیش‌فرض در این بیمه‌نامه پیش بینی شده است، برخی دیگر از خسارت‌ها با پرداخت وجه اضافه قابل اضافه شدن می‌باشند و برخی دیگر از انواع خسارت‌ها به طور کلی قابل پوشش در این نوع بیمه‌نامه نمی‌باشند.

خسارت‌هایی که در بیمه بدنه پوشش داده می‌شوند

بر اساس قانون، بیمه بدنه خودرو در حالت عادی، خسارت ناشی از موارد زیر را پوشش می‌دهد که به عنوان خطرات اصلی ارائه می‌شوند:

• برخورد خودرو با یک جسم (چه ثابت چه متحرک)
• واژگونی و سقوط خودرو
• آتش‌سوزی، آذرخش یا انفجار خودرو یا لوازم یدکی اصلی همراه آن
• سرقت کلی خودرو (خسارت ناشی از سرقت خودرو یا خسارت ناشی از آسیب دیدن وسایل اصلی یا وسایل اضافی درج‌شده در بیمه‌نامه

همچنین بیمه بدنه خودرو، خسارت‌هایی را که در جریان نجات خودرو یا در حین انتقال آن پیش می‌آید، پوشش می‌دهد. خسارت باتری خودرو و لاستیک‌های خودرو نیز تا میزان ۵۰ درصد قیمت نو پوشش داده می‌شوند.

علاوه بر این خسارات اصلی، خسارت‌هایی دیگر را بیمه بدنه خودرو با پرداخت حق بیمه بیشتر پوشش می‌دهد. برای مثال، هزینه‌های متعارفی که برای نجات خودرو، جلوگیری از بیشتر شدن خسارت و انتقال خودرو به تعمیرگاه پرداخت می‌شود، حداکثر تا ۲۰% قابل جبران هستند.

خسارت‌هایی که با پرداخت وجه اضافه می‌توانند تحت پوشش قرار بگیرند

خسارت‌های فرعی که می‌توانند با پرداخت وجه اضافه به بیمه‌نامه بدنه اضافه شوند و در حالت معمول جزئی از آن به حساب نمی‌آیند عبارتند از:

• خسارات ناشی از بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله
• زیان‌هایی که به علت استفاده خودرو در مسابقات اتومبیل‌رانی یا تست‌های سرعت به آن وارد می‌شود.
• خسارات ناشی از حمل مواد اسیدی، منفجره و اشتعال‌زا البته درصورتی‌که خودرو به عنوان یک خودرو برای حمل مواد اشتعال‌زا یا ... بیمه بدنه شده باشد، این خسارات توسط شرکت بیمه پوشش داده می‌شوند.
• خسارات ناشی از پاشیده شدن رنگ، اسید و مواد شیمیایی روی بدنه خودرو
• سرقت جزئی خودرو (سرقت لوازم و قطعات خودرو)
• زیان ناشی از کاهش ارزش خودرو حتی اگر این کاهش قیمت به دلیل وقوع خطراتی باشد که شرکت بیمه به پوشش آنها متعهد شده است. برای مثال اگر در اثر پاشیدن یک ماده شیمیایی به خودرویی که دارای بیمه بدنه‌ای با پوشش خطرات ناشی از پاشش مواد شیمیایی باشد قیمت خودرو افت پیدا کند، شرکت بیمه تنها به جبران خسارت ناشی از پاشیدن ماده شیمیایی به بدنه خودرو می‌پردازد و خسارت ناشی از افت قیمت خودرو را پوشش نمی‌دهد. برای پوشش دادن این مورد می‎توان از پوشش حذف استهلاک استفاده کرد.
• خسارتی که در اثر عدم امکان استفاده از خودرو به دلیل بروز اتفاقات تحت پوشش بیمه بدنه به وقوع می‌پیوندد بنابراین درصورتی‌که برای مدتی نتوان از خودرویی که زیر آوار مانده است استفاده کرد، شرکت بیمه تعهدی در قبال خسارتی که به شرکت بیمه در اثر عدم امکان استفاده از وسیله نقلیه وارد می‌شود، ندارد مگر این‌که پوشش هزینه توقف خریداری شده باشد.
• پوشش ترانزیت نوع دیگری از پوشش فرعی است. این پوشش برای خودروهایی استفاده می‌شود که از کشور خارج می‌شوند چراکه بیمه‌نامه بدنه تنها خسارت‌هایی را پوشش می‌دهد که در داخل ایران دچار حادثه شوند. با خرید این پوشش در صورت وقوع خسارت خارج از ایران نیز شرکت بیمه در قبال پرداخت خسارت متعهد می‌شود.
• نوسانات بازار نیز در خسارات فرعی بیمه بدنه قابل پوشش‌دهی است. سرمایه تحت پوشش بیمه بدنه بر اساس نرخ روز وسیله نقلیه تعیین می‌شود. با خرید این پوشش درصورتی‌که ارزش خودرو بالا برود، سرمایه مورد بیمه نیز افزایش می‌یابد. در غیر این صورت اگر برای مثال خودرویی که ارزش مالی آن در بازار افزایش یافته است دچار سرقت کلی شود شرکت بیمه متعهد به پرداخت %۸۰ نرخ اولیه خودرو است.
• شکسته شدن شیشه در اثر سرما نیز در حالت عادی تحت پوشش خسارات اصلی بیمه بدنه نیست اما با خرید این پوشش اضافی شرکت بیمه در قبال پرداخت خسارت ناشی از این حادثه متعهد می‌شود.
• در صورتی‌که خودور در اثر خطرات تحت پوشش بیمه بدنه به نحوی آسیب ببیند که مشتری امکان استفاده از خودروی خود را نداشته باشد، با خرید پوشش هزینه رفت‌و‌آمد می‌تواند بخشی از این هزینه را از شرکت بیمه دریافت کند.
• فرانشیز یکی از مباحث مهم در بیمه بدنه است که به آن خواهیم پرداخت. به صورت خلاصه فرانشیز درصدی از خسارت است که پرداخت آن بر عهده شخص مشتری است. برای مثال فرانشیز پوشش سرقت کلی %۲۰ است بدین معنا که در صورت سرقت شدن خودرو شرکت بیمه تنها %۸۰ ارزش خودرو را می‌پردازد.
• در صورتی‌که بر بدنه خودرو میخ یا اجسام نوک‌تیزی کشیده شود شرکت بیمه هزینه خسارت را پرداخت نمی‌کند مگر این‌که مشتری این پوشش را خریداری کرده باشد.

لازم به ذکر است که تمامی انواع خسارت‌های فوق در تمام شرکت‌های بیمه تحت پوشش نیستند و اگر نوع خاصی از خسارت را می‌خواهید تحت پوشش قرار دهید، لازم است تا از شرکت‌های مختلف در خصوص اصل پوشش و هزینه‌های مرتبط پرس و جو نمایید.

خسارت‌هایی که به طور کلی در بیمه بدنه پوشش داده نمی‌شوند

برخی از انواع خسارت‌ها به طور کلی توسط بیمه‌ها پوشش داده نمی‌شوند.

• خسارت‌هایی که به موجب جنگ، شورش، حمله یا اعتصاب به خودرو وارد می‌شوند.
• خسارت‌هایی که ناشی از انفجارهای هسته‌ای هستند.
• خسارت‌هایی که به صورت عمدی توسط مشتری، ذی‌نفع یا راننده خودرو به آن وارد می‌شوند طبق تعریف، ذی‌نفع، فردی است که نام وی مطابق درخواست مشتری، در بیمه‌نامه درج می‌شود و خسارت به وی پرداخت می‌شود.
• خسارت‌هایی که در حین فرار از پلیس برای خودرو پیش می‌آید البته درصورتی‌که گریز از پلیس توسط فردی باشد که به صورت غیرقانونی و بدون اجازه مالک خودرو، اصطلاحا خودرو را تصرف کرده باشد، شرکت بیمه خسارات وارده را پوشش می‌دهد.
• خسارت‌هایی که توسط راننده‌ای بدون گواهی‌نامه رانندگی به خودرو وارد است. درصورتی‌که فرد گواهی‌نامه رانندگی نداشته باشد یا گواهی‌نامه آن باطل شده باشد بیمه بدنه خسارت وارده به خودرو را پوشش نمی‌دهد همچنین درصورتی‌که موضوع گواهی‌نامه فرد با خودرو یا وسیله نقلیه که آن را می‌رانده است هماهنگ نباشد، شرکت بیمه خسارتی پرداخت نمی‌کند. برای مثال، درصورتی‌که فردی با گواهی‌نامه رانندگی لیفتراک، راننده یک خودروی سواری دارای بیمه بدنه باشد، شرکت بیمه، خسارتی را متقبل نمی‌شود.
• خسارت‌های ناشی از حوادثی که علت وقوع آن، استفاده از مشروبات الکلی، مواد روان‌گردان یا مخدر باشد.
• خسارت‌هایی که در اثر بکسل کردن وسیله نقلیه دیگری به خودرو وارد می‌شود شرکت بیمه، در قبال خودروهایی که بکسل کردن، جزو موضوعات بیمه‌ای آنها است و اصول و مقررات ایمنی توسط آنها رعایت شده است، متعهد به پرداخت خسارت است.
• خسارت‌هایی که به دلیل حمل بار بیش از حد به خودرو وارد می‌شود.

تعهدات مشتری در بیمه بدنه

رعایت اصل حسن نیت

در فرآیند خرید بیمه بدنه، اطلاعات مختلفی توسط متقاضی خرید به شرکت بیمه ارائه می‌شود که برخی از این اطلاعات، مهم و حیاتی و برخی دیگر غیرحیاتی هستند و اهمیت چندانی ندارند. شرکت‌های بیمه بنا بر قانون، اصل را بر حسن نیت می‌گذارند. البته بنا بر قانون و آنچه در واقعیت رخ می‌دهد، صدور بیمه بدنه، صرفا بعد از کارشناسی توسط نماینده بیمه صورت می‌گیرد و این موضوع نشان می‌دهد عملا شرکت‌های بیمه به هر داده‌ای که توسط مشتری ارائه می‌شود اعتماد چشم‌بسته نمی‌کنند.

فراتر از ذکر کلیشه‌های همیشگی درباره رعایت اصول اخلاقی، توجه به این نکته از اهمیت زیادی برخوردار است که مطابق قانون، درصورتی‌که مشتری مطلبی را از دید شرکت شرکت بیمه پنهان کند یا بر خلاف واقعیت اظهار کند، حتی اگر مطلب کتمان‌شده یا خلاف واقع اظهارشده هیچ‌گونه تأثیری در وقوع حادثه نداشته باشد، قرارداد بیمه از تاریخی که منعقد شده است، باطل می‌شود.

پرداخت مبلغ بیمه

در صورتی که بیمه‌نامه به صورت اقساطی خریداری شده باشد و در زمان رویداد خسارت، بیمه نامه فسخ نشده باشد، بر اساس شرایط اختصاصی بین شرکت بیمه و مشتری، تصمیم‌گیری و رفتار خواهد شد.

اعلام تشدید خطر

در هنگام خرید بیمه‌نامه، مبلغ مورد نیاز بر اساس ریسک‌های موجود در استفاده از وسیله‌ی نقلیه تعیین می‌شود. چنانچه پس از تهیه‌ی بیمه‌نامه، شکل استفاده از خودرو تغییر کند یا هرگونه تغییرات دیگری به وجود آید که ریسک بیمه را تغییر دهد، این تغییرات می‌بایست به اطلاع شرکت بیمه برسند. چنانچه در زمان رویداد خسارت مشخص شود که مشتری، از انجام این کار خودداری نموده است، مبلغ پرداختی بر اساس نسبت حق بیمه پرداخت شده به حق بیمه واقعی بر اساس شرایط جدید قابل پرداخت خواهد بود.

اعلام نمودن خسارت

طبعا افراد به این دلیل بیمه بدنه یا هر بیمه دیگری را خریداری می‌کنند که در هنگام بروز حادثه از آن استفاده کنند. طبق قانون، در صورت بروز حادثه، شرکت بیمه موظف است حداکثر تا ۵ روز کاری از تاریخ رخداد حادثه، به یکی از مراکز پرداخت خسارت مراجعه کند یا حداقل از طریق پست سفارشی این موضوع را اطلاع‌رسانی نماید.

علاوه بر این، مشتری باید مدارک لازم و سایر اطلاعات راجع به حادثه و خسارت واردشده به خودرو راکه از وی خواسته می‌شود، در اختیار شرکت بیمه قرار دهد. اگر مشتری از ارائه هر یک از موارد مذکور خودداری کند، شرکت بیمه می‌تواند ادعای خسارت وی را رد کند. البته درصورتی‌که مشتری به دلایلی موجه از ارائه اطلاعات خودداری کرده باشد، جای نگرانی وجود ندارد و شرکت بیمه خسارت وی را پرداخت می‌کند.

ارائه اظهارات بر اساس حقیقت

همان‌طور که گفته شد، در خرید بیمه و اطلاعاتی که مشتری به شرکت بیمه ارائه می‌دهد، اصل بر حسن نیت است. در هر صورت، اگر مشتری به قصد تقلب و فریب شرکت بیمه، اطلاعات جعلی یا نادرستی به شرکت بیمه ارائه کند، شرکت بیمه می‌تواند هیچ‌گونه خسارتی به مشتری پرداخت نکند.

اجتناب از وقوع حادثه یا توسعه خسارت

اگر در هنگام رویداد خسارت، مشتری، از مراقبت‌های لازم خودداری کند یا فعالیت‌هایی انجام دهد که مقدار خسارت افزایش پیدا کند، شرکت بیمه می‌تواند از پرداخت خسارت خودداری نماید.

اجتناب از جابه‌جایی خودرو

در هنگام وقوع حوادث جز در مواردی که نیروهای انتظامی دستور جابجایی خودرو را می‌دهند، خودرو نباید از محل خود جابجا شود.

تعمیر خودرو بدون هماهنگی با شرکت بیمه

مشتری نباید بدون هماهنگی با شرکت بیمه و پیش از نهایی شدن مراحل پرداخت خسارت، خودروی خود را تعمیر کند در غیر این صورت، شرکت بیمه می‌تواند روند پرداخت خسارت به وی را با مشکل مواجه سازد.

فسخ بیمه بدنه از طرف شرکت بیمه

شرکت بیمه در شرایط زیر می‌تواند بیمه‌نامه را فسخ کند.

• متقاضی قسطی بیمه بدنه، اقساط خود را به موقع نپردازد.
• خطری که برای خودرو پیش‌بینی می‌شود، تشدید شود (مگر اینکه توافقی برای پرداخت مابه‌التفاوت صورت گرفته باشد.)
• مشتری سهوا یا عمدا اطلاعاتی را خلاف واقع اعلام کرده باشد به‌ویژه در شرایطی که اظهارات خلاف واقع، در ارزیابی ریسک مؤثر باشد.

فسخ بیمه بدنه از طرف مشتری

مشتری در شرایط زیر می‌تواند بیمه‌نامه را فسخ کند

• فعالیت شرکت بیمه به هر دلیلی متوقف شود.
• ریسک بیمه کاهش یابد اما شرکت بیمه حاضر به بازگرداندن مابه‌تفاوت مبلغ پرداختی برای خرید بیمه بدنه به مشتری نباشد.

درصورتی‌که مشتری بخواهد به هر دلیلی، جز دو علت فوق بیمه بدنه خود را فسخ نماید، شرکت بیمه حق بیمه را به صورت کوتاه‌مدت حساب می‌کند و مابقی مبلغ حق بیمه را به مشتری پرداخت می‌نماید.

شرایطی که بیمه‌ بدنه به خودی خود فسخ می‌شود

هنگامی که خودرو به علت وقوع حادثه‌ای که جزو محدوده پوشش‌دهی بیمه بدنه نیست، از بین برود.

روش فسخ قرارداد بیمه بدنه

برای فسخ بیمه بدنه از هر طرف لازم است تا مراتب به صورت کتبی به طرف مقابل اعلام شود. پس از اعلام، بیمه به مدت ۱۰ روز همچنان معتبر خواهد بود. در شرایط زیر بیمه خود به خود فسخ خواهد شد.

• در خرید قسطی بیمه‌نامه، مشتری حق بیمه را به موقع نپرداخته باشد
• مشتری و شرکت بیمه در مورد تشدید خطر به توافق نرسیده باشند.
• مشتری سهوا یا عمدا در ارائه برخی اطلاعات صادق نبوده باشد.
• شرکت بیمه علی‌رغم کاهش ریسک، حاضر به ارائه تخفیف مشتری نشده باشد و به همین دلیل، مشتری بیمه بدنه خود را فسخ کرده باشد.
• شرکت بیمه فعالیت خود را به هر دلیلی متوقف کرده باشد و به همین دلیل، مشتری مجبور به فسخ بیمه بدنه خود شده باشد.
• به علت وقوع حوادثی که در حوزه پوشش بیمه بدنه نبوده است، بیمه‌نامه بدنه خودرو به خودی خود فسخ شده باشد.

فسخ بیمه بدنه خودرو در هنگام فروش خودرو

در هنگام فروش خودرو، می‌توان بیمه بدنه را فسخ و باقی حق بیمه بدنه را تا تاریخ سررسید از شرکت بیمه دریافت کرد. همچنین درصورتی‌که مشتری بخواهد می‌تواند بیمه بدنه خودروی خود را به مالک جدید بسپارد و تعهدات شرکت بیمه در قبال مالک جدید ادامه پیدا کند.

بیمه بدنه به نام شخص صادر می‌شود و در هنگام فروش یا خرید خودرو باید به این موضوع توجه داشت. بدون انتقال بیمه‌نامه، شرکت بیمه مسئولیتی در قبال مالک جدید نخواهد داشت.

روش دریافت خسارت از بیمه

خسارت واردشده به خودرویی که دارای بیمه بدنه است، اصطلاحا می‌تواند خسارت کلی یا جزئی باشد. خسارت کلی، هنگامی به وقوع می‌پیوندد که خودرو دچار خسارتی جبران‌ناپذیر شود. به طور دقیق، هنگامی که خودرو به سرقت رود و تا ۶۰ روز پیدا نشود یا زمانی که مجموع هزینه‌های تعمیر و تعویض قسمت‌های زیان‌دیده خودرو به همراه هزینه‌های نجات از سه چهارم قیمت روز خودرو در هنگام حادثه بیشتر باشد.

انواع خسارت: خسارت کلی

هنگامی که خسارت کلی رخ می‌دهد، ارزش بازیافتی احتمالی و کسوراتی که در قرارداد بیمه مقرر شده است، کسر می‌شود و هزینه متعارف نجات و حمل خودرو به آن اضافه می‌شود به شرطی که از کل سرمایه بیمه‌شده بیشتر نشود.

ارزش بازیافتی خودرو توسط شرکت بیمه معین می‎‌شود. حال درصورتی‌که مشتری با ارزش تعیین‌شده موافقت نکند، شرکت بیمه پس از تملک خودرو، با کسر فرانشیز بیمه بدنه و سایر کسورات قانونی به همراه هزینه‌های متعارف نجات و حمل مبلغ باقی‌مانده را به مشتری پرداخت می‌کند.

پس از آنکه خسارت کلی به مشتری پرداخت شود، قرارداد بیمه تمام می‌شود. درصورتی‌که مدت قرارداد بیمه بیش از یک سال باشد، حق بیمه‌ باقی‌مانده تا تاریخ سررسید به مشتری بازگردانده می‌شود.

اگر تا یک سال بعد از آنکه خسارت وسیله نقلیه سرقت‌شده پرداخت شد، پیدا شود، شرکت بیمه موظف است پس از فروش خودرو، سهم مشتری را از مبلغ دریافت‌شده با توجه به درصدی که از خسارت پرداختی کسر نموده است به وی بپردازد.

انواع خسارت: خسارت جزئی

هر خسارتی که کلی نباشد، جزئی محسوب می‌شود. ملاکی که با توجه به آن خسارت جزئی تعیین می‌شود، هزینه تعمیر است که شامل دستمزد، قیمت روز لوازم پس از کسر استهلاک و فرانشیز بیمه بدنه می‌شود. ضمنا هزینه نجات و حمل تا حد مقرر به مشتری پرداخت می‌شود.

مهلت پرداخت خسارت بیمه بدنه توسط شرکت بیمه

پس از آنکه میزان خسارت قابل پرداخت به تأیید برسد و مدارک لازم تکمیل شود، شرکت بیمه ۱۵ روز مهلت دارد تا خسارت مشتری را پرداخت کند. این مهلت، در مورد سرقت ۶۰ روز است. این ۶۰ روز از زمان اعلام خسارت به شرکت بیمه آغاز می‌شود.

خسارت‌هایی که شرکت بیمه به مشتری پرداخت می‌کند، بر اساس قیمت اعلام شده در زمان خرید بیمه‌نامه است. اگر ارزش خودرو به هر دلیل افزایش پیدا کند و مشتری بخواهد که خسارت‌های احتمالی را با شرایط جدید، دریافت نماید، لازم است تا بیمه‌نامه‌ی خود را اصلاح نماید.