دارایی‌های فیزیکی شرکت مانند ماشین‌آلات، تجهیزات تولیدی و اداری و سایر کالاهای شرکت با گذشت زمان کارایی و ارزش خود را از دست می‌دهند و پس از مدتی نیاز به نوسازی یا تجدید پیدا می‌کنند. این فرآیند به صورت مستمر اتفاق می‌افتد و در امور مالی با عنوان استهلاک یا Depreciation می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.
برای مثال یک دستگاه تولیدکننده‌ی محصول، در ابتدای کار با قیمت ۱۰۰۰ تومان خریداری می‌شود و به مدت ۱۵ سال عمر مفید خود مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر چه از عمر دستگاه زمان بیشتری سپری شود، کارایی و قیمت آن کمتر می‌شود و پس از مدتی لازم است تا دستگاهی جدید جایگزین دستگاه قبلی شود.
مستهلک کردن دارایی‌های شرکت در امور مالی با دو هدف به انجام می‌رسد:
- با هدف کاهش پرداخت مالیات و محاسبه‌ی اثر واقعی استهلاک در سیستم حسابداری شرکت
- با هدف پیگیری و در نظر گرفتن وضعیت بازار بر ارزش واقعی دارایی‌ها در طول زمان
علاوه بر کاهش ارزش دارایی‌ها در طول زمان، ممکن است کاهش ارزش بر اثر واکنش‌های بازار و تجارت اتفاق بیفتد. این رویداد علاوه بر دارایی‌های فیزیکی می‌تواند روی دارایی‌های دیگر مانند ارز و مسکن نیز اتفاق بیفتد.
برای مثال در تورم شدید، ارزش واقعی دارایی ریالی یک شرکت تحت تاثیر قرار می‌گیرد یا با نوسانات شدید بازار مسکن، ممکن است ارزش زمین و املاک شرکت سقوط کند.
روش محاسبه‌ی مقدار استهلاک
تعیین دقیق مقدار استهلاک انواع مختلف دارایی‌های مشهود و غیرمشهود همیشه به آسانی امکان‌پذیر نیست. چند شیوه‌ی کلی برای محاسبه‌ی استهلاک وجود دارند:
- مستقیم به سال: در این روش هر ساله مبلغی مشخص به نسبت عمر مفید دارایی و با در نظر گرفتن ارزش اولیه و اسقاطی دارایی محاسبه می‌شود
- نزولی به درصد: در روش نزولی به درصد، هر سال درصد مشخصی از ارزش دفتری دارایی کسر می‌شود.
- مجموع سنوات: در این روش هر سال درصدی متغیر که از سال اول تا آخر به صورت نزولی حرکت می‌کند، کسر می‌گردد. درصد مشخص شده در سال اول بیشترین مقدار و در سال آخر کمترین مقدار را خواهد داشت. این روش در سیستم مالیاتی مورد پذیرش نمی‌باشد.
