هنگامی که ویندوز را برای اولین بار نصب می‌کنید سرعت اجرای آن بسیار بالا است. با گذشت زمان یا به طور ناگهانی ممکن است با کاهش سرعت ویندوز و کامپیوتر خود مواجه شوید. در این نوشته برخی از علت‌های اصلی که باعث می‌شوند این اتفاق رخ دهد و راه حل‌های مناسب برای هر یک را مرور خواهیم نمود:
۱- پر شدن دیسک سخت
نخستین چیزی که باید آن را بررسی کنید این است که آیا دیسک سخت شما و درایوی که ویندوز روی آن نصب شده است فضای خالی کافی در اختیار دارد یا خیر. فضای کافی خالی در حدود ۳۰ درصد فضای دیسک است. اگر فضای باقیمانده کمتر از این مقدار است. مخصوصا هنگامی که فضای باقیمانده بسیار کمتر از مقدار فوق باشد، به احتمال زیاد علت اصلی کندی سیستم همین مسئله است.
راه حل چیست ؟
برای حل این مشکل می‌توانید درایو ویندوز را به صورت دستی بررسی کنید. اگر برنامه‌های پرحجمی در این درایو نصب کرده‌اید که به آن نیاز ندارید، آن‌ها را حذف کنید. اگر برنامه‌ی پرحجم یا بازی کامپیوتری پرحجمی در این درایو نصب شده و نمی‌خواهید آن را حذف کنید، ابتدا از اطلاعات خود پشتیبان تهیه کنید، برنامه را حذف کنید و مجددا در یک درایو دیگر آن را نصب نمایید.
با اجرای نرم‌افزار Disk Cleanup ویندوز یا استفاده از نرم‌افزارهای مشابه دیگر می‌توانید برخی فایل‌های اضافی که در درایو ویندوز شما قرار گرفته‌اند را شناسای و حذف نمایید.
۲- آلوده شدن سیستم به ویروس
هنگامی که نرم‌افزار شما به ویروس آلوده شود، ممکن است به مقدار زیادی سرعت سیستم شما کاهش پیدا کند.
راه حل چیست ؟
اگر از نرم‌افزار ویروس‌یاب استفاده نمی‌کنید، یک نرم‌افزار رایگان یا تجاری ویروس‌یاب نصب کنید و تلاش کنید سیستم خود را پاکسازی کنید. گاهی پاک کردن ویروس به طور کامل امکان‌پذیر نیست. در چنین شرایطی لازم است تا ویندوز به طور کامل از نو نصب شود و اصول لازم برای جلوگیری از آلوده شدن مجدد ویندوز با دقت کافی مورد نظر قرار بگیرند.
۳- استفاده از ویروس‌یاب
علاوه بر ویروس‌ها، ویروس‌یاب‌ها نیز ممکن است سیستم شما را کند کنند. ساختار ویروس‌یاب‌ها به شکلی طراحی شده است که در هنگام استفاده‌ی شما از سیستم، تمامی فایل‌های اجرا شده را پیش از آنکه مورد استفاده قرار گیرند، بررسی می‌کنند. این کار اگرچه باعث افزایش امنیت شما می‌شود، ولی می‌تواند سرعت سیستم را به ویژه هنگامی که از نرم‌افزارهای سنگین گرافیکی یا بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌کنید، کاهش دهند.
راه حل چیست ؟
اگر دانش کافی برای پیش‌گیری از آلوده شدن سیستم به ویروس را ندارید و نمی‌خواهید که ویروس‌یاب را غیرفعال کنید، در اغلب ویروس‌یاب‌ها تنظیماتی وجود دارد که فشار بر روی سیستم را به صورت موقتی کاهش می‌دهند. این قابلیت معمولا با نام Game Mode یا گزینه‌هایی برای غیرفعال کردن زمان‌دار ویروس‌یاب قابل استفاده می‌باشد. هنگامی که می‌خواهید از بازی‌های کامپیوتری استفاده کنید یا کارهای سنگین با سیستم انجام دهید، می‌توانید به صورت موقت این قابلیت را فعال کنید.
۴- آسیب‌دیدن دیسک سخت
اگر مدت زیادی از عمر دیسک سخت شما می‌گذرد، ممکن است علت کندی سیستم همین موضوع باشد. دیسک‌های سخت در گذشت زمان کارایی اولیه خود را از دست می‌دهند.
راه حل چیست ؟
اگر اطمینان دارید که دیسک سخت شما عمر مفید خود را پشت سر گذاشته است، هر چه زودتر بهتر است آن را با یک دیسک نو جایگزین کنید. زیرا علاوه بر کاهش سرعت، اطلاعات شما نیز ممکن است آسیب ببینند.
۵- کم بودن مقدار حافظه موقت( RAM )
ممکن است حافظه موقت سیستم شما برای مصرفی که از سیستم دارید، ناکافی باشد. بسته به اینکه از چه نرم‌افزارهایی استفاده می‌کنید، ممکن است مقادیر متفاوتی از RAM را نیاز داشته باشید. اگر مقدار حافظه موقت شما کم باشد، ویندوز برای نگهداری اطلاعات از دیسک سخت که بسیار سرعت کمی دارد کمک می‌گیرد.
راه حل چیست ؟
برای حل این مشکل لازم است تا مقدار RAM سیستم خود را افزایش دهید. اگر بتوانید RAM سازگار با RAM قدیمی خود بیابید، امکان اضافه کردن قطعه جدید در کنار قطعه قدیمی وجود دارد. در صورت عدم سازگاری، لازم است تا RAM قدیمی را کنار بگذارید و یک RAM با حجم بیشتر خریداری کنید.
۶- مشکلات سخت‌افزاری
برخی قطعات سخت‌افزاری اگر کیفیت خوبی نداشته باشند یا به خوبی نصب نشده باشند، می‌توانند سرعت عملکرد سیستم شما را کاهش دهند. برای مثال برخی قطعات شبکه یا برخی قطعات متصل شده به درگاه USB ممکن است توان زیادی از سیستم را هدر دهند.
راه حل چیست ؟
می‌بایست با آزمون و خطا این قطعات را شناسایی کنید و از ابزارهای جایگزین کمک بگیرید.
۷- نرم‌افزارهای متعدد یا غیراستاندارد
اگر روی ویندوز خود صدها و هزاران نرم‌افزار نصب کنید، یا برخی از نرم‌افزارهای شما اصول فنی لازم برای عملکرد بهینه‌ی سیستم را رعایت نکنند، سیستم شما با کندی سرعت مواجه خواهد شد.
راه حل چیست ؟
چنانچه تعداد زیادی نرم‌افزار روی سیستم شما وجود دارد، حتی ممکن است پاکسازی آن‌ها، نتیجه‌ی مورد نظر را در پی نداشته باشد و ناچار شوید تا ویندوز را از ابتدا نصب کنید.
اگر فکر می‌کنید برخی از برنامه‌ها باعث شده‌اند که سیستم شما کند شود، می‌بایست از نرم‌افزارهای مشابه که عملکرد مورد نظر شما را دارند، استفاده نمایید. همچنین با اجرای برخی از نرم‌افزارها در محیط ایزوله مانند Sandbox یا ماشین مجازی می‌توانید از اثرگذاری آن‌ها روی نرم‌افزارهای دیگر جلوگیری نمایید.
