انواع سواد از نظر یونسکو

داشتن سواد در عصر جدید مساوی سواد خواندن و نوشتن نیست و یونسکو انواع مختلفی از سواد را برای زندگی در عصر جدید تعریف کرده است. یک فرد باسواد می‌بایست از این انواع سواد بهره‌مند باشد.

انواع سواد مورد تاکید یونسکو عبارتند از:

۱- سواد عاطفی

توانایی برقراری روابط عاطفی با خانواده، همسر و دوستان به بهترین شکل

در نگاه کلی، سواد عاطفی اصطلاحی آموزشی است که در نقطه‌ی مقابل هوش عاطفی -که بیشتر مورد استفاده‌ی دنیای صنعت و تجارت است- قرار می‌گیرد. این اصطلاح به شکل‌های مختلف تعریف شده است ولی به طور خلاصه آن توانایی است که ما به وسیله‌ی آن می‌توانیم بیندیشیم، تشخیص بدهیم، اداره کنیم، عواطف خودمان را دربیابیم و به شکل مناسب منتقل کنیم و درک کنیم که این عوامل چگونه رفتارهای ما را شکل می‌دهند و بر اندیشیدن ما تأثیر می‌گذارند.

۲- سواد ارتباطی

توانایی برقراری ارتباط و تعامل با تمامی اعضای جامعه ( آداب معاشرت، روابط اجتماعی خوب )

به طور کلى بشر، اجتماعى خلق شده و ارتباط برقرار نمودن با دیگران جزء نیازهاى او محسوب مى‌شود. غرایز اجتماعى انسان به‌صورت یک سلسله «تقاضا» در باطن انسان وجود دارد که تعلیم و تربیت در رشد و شکوفائى و پرورش آن نقش به‌سزائى دارد. انسان زمانى یک زندگى سالم اجتماعى خواهد داشت که بتواند با دیگران ارتباط اجتماعى سالم برقرار نماید و در ارتباط با دیگران رشد کرده، به دیگران اعتماد داشته باشد و خود را متعهد و مسئول اجتماع خویش بداند.

۳- سواد مالی

توانایی مدیریت اقتصادی درآمد ( پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و مدیریت دخل و خرج )

سواد مالی عبارت است از دانش و درکِ مفاهیم و مخاطرات مالی، و مهارت‌ها، انگیزش و اطمینان برای به‌کاربستن چنین دانش و درکی، به‌منظور اتخاذ تصمیم‌های اثربخش در طیفی از زمینه‌های مالی برای بهبود رفاه مالی افراد و جامعه و توانمندسازی در جهت مشارکت در زندگی اقتصادی می‌باشدکه این نشان می‌دهد که افرادی می‌توانند زندگی بهتری داشته باشند که از سواد مالی مناسبی برخوردار باشند.

۴- سواد رسانه

اینکه بدانیم کدام رسانه‌ها معتبر و کدام نامعتبر است. توانایی تشخیص درستی اخبار و دیگر پیام‌های رسانه‌ای

سواد رسانه‌ای (Media Literacy) در یک تعریف بسیار کلی عبارت است از یک نوع درک متکی بر مهارت که براساس آن می‌توان انواع رسانه‌ها و انواع تولیدات آن‌ها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد. به زبان ساده، سواد رسانه‌ای مثل یک رژیم غذایی است که هوشمندانه مراقب است که چه موادی مناسب هستند و چه موادی مضر؛ چه چیزی را باید مصرف کرد و چه چیزی را نه و یا اینکه میزان مصرف هر ماده بر چه مبنایی باید باشد. سواد رسانه‌ای می‌تواند به مخاطبان رسانه‌ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد. به عبارت دیگر، سواد رسانه‌ای ابزاری است تا از رسانه‌ها به شکل مفید بهره‌مند شویم.

۵- سواد آموزش و پرورش

توانایی تربیت خوب فرزندان

خانواده مهم ترین عامل سازنده‌ی شخصیت کودک است، کودکان سال‌های اولیه عمر خودشان را که از نظر تربیتی مهم‌ترین سال‌های زندگی به شمار می‌رود در محیط خانواده سپری می‌کنند به همین دلیل امر تربیت را در این دوران باید کاملاً جدی گرفته شود و دلیل آن این است که اگر والدین در این دوران تربیت کودکان را امری ساده بینگارند و در تربیت آن‌ها سهل انگاری کنند باید انتظار رفتاری ناصحیح و خلاف هنجارهای جامعه را از کودکان داشته باشیم. بنابراین، باید به اهمیت تربیت کودک در دوران کودکی زیر سایه والدین آگاهی پیدا کنیم و با بهره‌گیری از روش‌های مناسب فرزندانی شایسته تربیت کرد.

۶- سواد رایانه

توانایی استفاده از مهارت‌های هفت گانه رایانه( ICDL )، مفاهیم پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات، استفاده از رایانه و مدیریت فایل‌ها، واژه پردازی

کار کردن با رایانه و نرم افزارهای آن نیاز به دانش دارد. به این دانش سواد رایانه‌ای گفته می‌شود. این سواد برای زندگی در عصر حاضر لازم و ضروری است. چون بیشتر کارهای روزمره به این دستگاه گره خورده است. سواد رایانه‌ای به طور خاص بیشتر به کار کردن با رایانه برای انجام کارهای خانگی و اداری گفته می‌شود، به علاوه‌ی اینکه افراد بتوانند نیازهای خود را از طریق شبکه‌ی جهانی اینترنت هم برطرف سازند. بدین صورت بیشتر با نرم افزارهایی مثل سیستم عامل، نرم افزارهای اداری مثل آفیس و مرورگر باید کار کنند. این برنامه‌ها معمولا توسط شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف تولید می‌شوند که کاربران به خواست خود می‌توانند از یکی از آن‌ها استفاده کنند.