پیش از اینکه در مورد آزمون نظام مهندسی صحبت کنیم، لازم است تا با «سازمان نظام مهندسی ساختمان» آشنا شوید. این سازمان وظیفه دارد بر طراحی و اجرای درست ساخت و سازها بر اساس مباحث مقررات ملی ساختمان نظارت نماید.
سازمان نظام مهندسی ساختمان این نظارت را از طریق کارشناسان خود به انجام می‌رساند.
این سازمان برای انتخاب کارشناسان دارای مهارت و دانش کافی، آزمونی برگزار می‌کند و به افراد دارای صلاحیت، پروانه اشتغال صادر می‌نماید. آزمون نظام مهندسی توسط سازمان سنجش کشور برگزار می‌شود.
سازمان نظام مهندسی ساختمان زیر نظر وزارت راه و شهرسازی فعالیت می‌کند.
پروانه اشتغال برای کارشناسان نظام مهندسی در چهار درجه «پایه ۳»، «پایه ۲»، «پایه ۱» و «ارشد» صادر می‌شود. افرادی که در آزمون نظام مهندسی پذیرفته شوند، پروانه «پایه ۳» دریافت می‌کنند و با سپری شدن زمان و شرکت در کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی می‌توانند به پایه‌های بالاتر ارتقا پیدا کنند.
زیر رشته‌های آزمون نظام مهندسی
آزمون نظام مهندسی در هفت رشته به شرح زیر برگزار می‌شود. هر رشته دارای صلاحیت‌های مختلفی است:
۱- آزمون نظام مهندسی در رشته معماری
- آزمون نظام مهندسی معماری نظارت - دانلود مجموعه سوالات گذشته
- آزمون نظام مهندسی معماری اجرا - دانلود مجموعه سوالات گذشته
- آزمون نظام مهندسی معماری طراحی
۲– آزمون نظام مهندسی در رشته عمران
- آزمون نظام مهندسی عمران نظارت - دانلود مجموعه سوالات گذشته
- آزمون نظام مهندسی عمران اجرا - دانلود مجموعه سوالات گذشته
- آزمون نظام مهندسی عمران محاسبات - دانلود مجموعه سوالات گذشته
۳- آزمون نظام مهندسی در رشته تاسیسات مکانیکی
- آزمون نظام مهندسی تاسیسات مکانیکی نظارت - دانلود مجموعه سوالات گذشته
- آزمون نظام مهندسی تاسیسات مکانیکی طراحی - دانلود مجموعه سوالات گذشته
۴- آزمون نظام مهندسی در رشته تاسیسات برقی
- آزمون نظام مهندسی تاسیسات برقی نظارت - دانلود مجموعه سوالات گذشته
- آزمون نظام مهندسی تاسیسات برقی طراحی - دانلود مجموعه سوالات گذشته
۵- آزمون نظام مهندسی نقشه‌برداری
۶- آزمون نظام مهندسی شهرسازی
۷- آزمون نظام مهندسی ترافیک
شیوه برگزاری آزمون نظام مهندسی
به همراه بردن منابع آموزشی در سر جلسه آزمون نظام مهندسی آزاد است و به عبارت دیگر این آزمون Open Book برگزار می‌شود.
آزمون نظام مهندسی در تمامی رشته‌ها به جز صلاحیت معماری طراحی به صورت تستی برگزار می‌شود. معمولا در هر آزمون ۶۰ سوال پرسیده می‌شود. داوطلبان برای قبولی در این آزمون می‌بایست نمره‌ی ۵۰ درصد را کسب کنند. سوالات چهارگزینه‌ای دارای نمره‌ی منفی نیز می‌باشند. آزمون نظام مهندسی آزمونی رقابتی نیست و هر تعداد از شرکت‌کنندگان که بتوانند حد لازم نمره را کسب کنند در این آزمون پذیرفته می‌شوند.
برای ثبت نام در آزمون نظام مهندسی، عضویت در سازمان مربوطه الزامی نیست ولی پس از قبولی و برای گرفتن پروانه اشتغال به کار، می‌بایست به عضویت این سازمان درآیید.
از جمله شرایط لازم برای شرکت در آزمون نظام مهندسی، داشته تجربه و سنوات لازم می‌باشد که از زمان گرفتن مدرک به شرح زیر مورد نیاز می‌باشد:
- مقطع کارشناسی - ۳ سال
- مقطع کارشناسی ارشد - ۲ سال
- مقطع دکتری - ۱ سال
قبولی در آزمون نظام مهندسی به مدت چهار سال دارای اعتبار است. افرادی که در این آزمون قبول شوند خواهند توانست از مدرک خود برای ثبت رتبه‌بندی شرکت مهندسی استفاده نمایند و به عنوان کارشناس نظام مهندسی در پروژه‌های مرتبط فعالیت نمایند. برخی از افراد نیز پس از دریافت مجوز، آن را به شرکت‌های معتبر اجاره می‌دهند و از این روش کسب درآمد می‌کنند.
